شرایط گرفتن حضانت فرزند در قانون ایران

شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست؟ دادگاه پس از طلاق حضانت فرزندان را به کدام یک از والدین واگذار می‌کند؟ در چه صورت این حضانت از والدین سلب می‌گردد؟ چه مدارکی برای گرفتن حضانت فرزندان نیاز است و بسیاری پرسش‌های دیگر که پس از طلاق به بزرگترین مسئله‌ی موجود تبدیل می‌شوند. این موضوعات نه تنها والدین، بلکه مهمتر از آن، فرزندان را درگیر می‌کند. از این رو، نیاز است تا با دور اندیشی و دلسوزی بیشتری به آنها پرداخته شود. شما عزیزان می‌توانید برای آگاهی از راه‌‌های دریافت حضانت و مشاوره رایگان همین حالا با شماره‌ی 09212242670 تماس بگیرید! اما پیش از آن، توجه شما را به جداول زیر جلب می‌نماییم:

در جریان طلاق، حضانت فرزند بسیار اهمیت داشته و به رای دادگاه بستگی دارد. پس از طلاق، نگهداری از فرزندان و تامین نیازهای آنها تا سن بلوغ( برای دختران تا 9 سالگی و برای پسران تا 15 سالگی) به پدر یا مادر سپرده می شود. البته قانون، تا سن 7 سالگی، حضانت فرزندان را به مادر واگذار کرده و پس از آن، حضانت فرزندان را به پدر واگذار می کند. پس از 7 سالگی، اگر اعتراضی نسبت به این قانون وجود داشته باشد، دادگاه از فرزند در مورد تمایلش برای زندگی با پدر یا مادر سوال می کند. اگر فرزند بخواهد باز هم با مادرش زندگی کند، قانون این اجازه را به او می دهد؛ البته اگر به صلاح او باشد. در هر صورت، چه فرزندان با مادر زندگی کنند چه با پدر، تامین هزینه های زندگی آنها با پدر است.

پس از جدایی والدین، اگر پدر و مادر صلاحیت نگهداری از فرزندان خود را نداشته باشند، قانون به ناچار حضانت فرزند را به شخص دیگری واگذار می کند. البته حضانت فرزند تنها پس از طلاق والدین مطرح نیست و اگر یکی از والدین فوت شود، حضانت فرزندان به پدر یا مادر واگذار می شود. در صورتیکه هم پدر هم مادر فوت شوند، اولویت در حضانت با جد پدری بوده و در صورتیکه در قید حیات نباشد، بستگان به ترتیب اولویت می توانند حضانت فرزند را بر عهده بگیرند.

در طلاق توافقی نیز، زوجین خودشان در مورد حضانت فرزندان تصمیم گیری می کنند. البته باید توجه داشت که در هر صورت، حق ملاقات فرزند، از جمله حقوق قانونی والدین پس از طلاق می باشد. برای راهنمایی های بیشتر، از طریق مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان با مشاوران حقوقی ما در ارتباط باشید.

شرایط قانونی برای حضانت فرزند به مادر و پدر

آیا می‌دانید که شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست؟ بی‌شک آگاهی از قوانین موجود در زمان تعیین قیم می‌تواند تاثیر فراوانی در روند طلاق زوجین داشته باشد. از این رو، اجازه دهید شما عزیزان را با این شرایط آشنا کنیم. در قانون اساسی حضانت فرزندان با توجه به فاکتورهای زیر به والدین واگذار می‌شود:
1.    سن و جنسیت فرزند. 
2.    برخورداری از سلامت عقل و روان.
3.    توانایی جسمی کافی برای نگهداری از فرزند.
4.    عدم ابتلا به بیماری‌هایی که سلامت فرزند را به خطر می‌اندازند و بیماری‌های واگیردار.
5.    مسلمان بودن.
6.    داشتن وضعیت مالی مناسب برای نگهداری از فرزند.
7.    داشتن شایستگی اخلاقی.
8.    در قید حیات بودن هر یک از والدین.
9.    و ...

حضانت فرزند بعد از طلاق با چه کسی است؟

آیا می‌دانید که پس از طلاق شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست و کدام والد می‌تواند از این حق برخوردار باشد؟ همانگونه که اشاره کردیم شرایط اخلاقی والدین، جنسیت فرزندان، وضعیت مالی زوجین و ... عواملی هستند که تعیین می‌کنند کدام والد می‌تواند حضانت بچه‌ها را به عهده بگیرد. براساس قوانین جمهوری اسلامی، اولویت حضانت فرزندان با پدر است. مگر آنکه دادگاه تشخیص دهد که این تصمیم به ضرر فرزند است. حتی در صورتی که پس از صادر شدن رای دادگاه، قاضی تشخیص دهد که والد مورد نظر دیگر صلاحیت نگهداری از فرزند را ندارد، می‌تواند رای را باطل کند. البته امروزه به دلیل تغییرات فراوانی که در سبک زندگی افراد ایجاد شده است، تنها نمی‌توان به قوانین گذشته اتکا کرد. در ادامه این موضوع را بیشتر برای شما عزیزان موشکافی خواهیم کرد.

نفقه فرزند بعد از طلاق چقدر است؟

پس از طلاق موضوعی به نام نفقه‌ی فرزند پیش می‌آید که نحوه‌ی نگارش و ارائه‌ی دادخواست نفقه و مشاوره با وکیل از جمله تبعات این مبحث می‌باشند. پرداخت این نفقه به عهده‌ی پدر است و در صورت فوت پدر، اجداد پدری ملزم به پرداخت آن هستند. نفقه‌ی فرزند با توجه به سن فرزند، جنسیت وی، وضعیت اقتصادی پدر و نیازهای فرزند تعیین می‌گردد. فرزند پسر تا سن 18 سالگی و تا پایان تحصیلات عالیه می‌تواند این نفقه را دریافت کند. مگر آنکه به دلایل پزشکی یا معلولیت نیاز داشته باشد تا زمانی که پزشک تشخیص دهد از این نفقه استفاده نماید. در حالی که دختر تا پیش از ازدواج، پس از طلاق یا فوت همسر(در صورتی که مستمری نداشته باشد) می‌تواند از پدر خود نفقه بگیرد.

گرفتن حضانت کودک تا چه سنی امکان پذیر است؟

این موضوع که مهمترین شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست و قاضی چگونه حکم خود را صادر می‌کند، تا مقدار زیادی به سن و جنسیت فرزند بستگی دارد. براساس قوانین جمهوری اسلامی، حضانت فرزندان(فارغ از جنسیت آنها) تا سن 7 سالگی برعهده‌ی مادر است. از 7 سالگی تا سن بلوغ(برای دختران 9 سالگی و برای پسران 15 سالگی) این حضانت به عهده‌ی پدر خواهد بود. پس از این سن، فرزند می‌تواند تصمیم بگیرد که می‌خواهد با کدام یک از والدین زندگی کند. البته وضعیت مالی پدر و مادر نیز در این تصمیم‌گیری بی‌تاثیر نخواهد بود و می‌تواند به یک عامل تغییر دهنده تبدیل شود.

حضانت فرزند بعد از ازدواج مادرش چگونه است؟

یکی از بحث برانگیزترین موضوعاتی که در زمان تعیین حضانت فرزندان پیش می‌آید، مسئله‌ی ازدواج مجدد والدین پس از طلاق از یکدیگر است. متاسفانه در قانون اساسی در این مورد شاهد نابرابری در تعیین حضانت هستیم. با توجه به همین قوانین اگر پدر مجددا ازدواج کند حضانت فرزند از وی گرفته نمی‌شود. حال آنکه با ازدواج مجدد مادر، حق حضانت فرزندان از وی گرفته می‌شود و این حق به پدر اعطا می‌گردد. لازم به ذکر است که در عقدهای موقت نیز اگر بچه‌ای شکل بگیرد، قاضی همانند عقد دائم حکم صادر خواهد کرد. بنابراین تمامی موضوعاتی که تاکنون به آنها پرداختیم در زمان عقد موقت نیز قابل اجرا خواهند بود. 

موارد سلب حضانت چه چیزهایی است؟

شرایط سلب حضانت به اندازه‌ی این پرسش که شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست، اهمیت دارد. زیرا با وجود این شرایط، قاضی می‌تواند حکم خود را لغو نماید و حضانت را به والد دیگر واگذار کند. اگر هر یک از والدین، فرزند را به صورت نامتعارف کتک بزنند، از کودک سوء استفاده کنند یا سلامت جسمانی و روانی فرزند را به خطر بیندازند حکم حضانت آنها منتفی خواهد شد. اگر پدر و مادر از تمکن مالی کافی برخوردار نباشند، دیگر واجد الشرایط حضانت آن فرزند نخواهند بود. اگر هر یک از والدین به مواد مخدر، الکل، دارو و هر چیز دیگری اعتیاد پیدا کنند نیز قاضی می‌تواند حضانت فرزند را از آنها بگیرد و به والد دیگر بدهد.

شرایط سلب حضانت از مادر

در قانون اساسی مواردی در نظر گرفته شده است که قاضی می‌تواند حضانت فرزندان را از مادر گرفته و این حق را به پدر بدهد. اولین شرط، بی‌اخلاقی مادر و داشتن رفتارهایی خلاف عرف جامعه است. زیرا از نظر قانون، چنین مادری صلاحیت تربیت فرزند را ندارد. دومین شرط، معتاد بودن مادر است که البته به دلیل فرهنگ کشور ما، این مشکل کمتر در میان مادران مشاهده می‌شود. سومین شرط، عدم تمکن مالی مادر است. در نهایت نیز ازدواج مجدد مادر سبب می‌شود تا دادگاه حق حضانت فرزندان را از وی بگیرد. اگر مادر پس از طلاق و گرفتن حضانت فرزندان مجددا ازدواج کند، پدر می‌تواند برای بازپس‌گرفتن حق حضانت فرزندان اقدام نماید.

چگونه حضانت فرزند را از پدر بگیریم؟

در کنار این موضوع که شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست، مواردی پیش می‌آید که مادر می‌خواهد حضانت فرزندان را از پدر بگیرد. هرچند که این موضوع تا حدودی دشوار است اما غیرممکن نیست. اگر مادر بتواند ثابت کند که پدر برای تربیت فرزند از روش‌های نامتعارف و خشن استفاده می‌کند، حق حضانت پدر باطل خواهد شد. اگر پدر از پس هزینه‌های فرزند برنیاید، دیگر صلاحیت نگهداری از فرزند را نخواهد داشت. اگر پدر معتاد باشد یا از فرزند سوء استفاده کند، نمی‌تواند حق حضانت فرزند را داشته باشد. در صورتی که پدر فوت کند و خانواده‌ی پدری نیز صلاحیت نگهداری از فرزند را نداشته باشند نیز حق حضانت به مادر واگذار خواهد شد.

آیا والدی که حضانت ندارد می‌تواند فرزند خود را ببیند؟

مسئله‌ی دیدن فرزند پس از طلاق یکی از اساسی‌ترین مباحث قانونی است. هیچ قانونی وجود ندارد که یکی از والدین را از این حق طبیعی محروم نماید و هیچ یک از والدین نیز نمی‌تواند دیگری را از این حق محروم کند. البته ممکن است قاضی با توجه به صلاح فرزند، دیدار یکی از والدین را محدود نماید! اما اگر یکی از والدین اجازه‌ی ملاقات فرزند با والد دیگر را ممنوع نماید، والد دوم می‌تواند علیه والد اول به دادگاه شکایت کند. حتی زمانی که شخص سومی به عنوان قیم فرزند انتخاب می‌شود، هر دو والد حق دارند تا فرزند خود را به صورت مرتب ملاقات نمایند. اگر تحت هر شرایطی، ملاقات فرزند با هر یک از والدین صدمات روحی، معنوی و فیزیکی برای فرزند به همراه داشته باشد، می‌توان با در نظر گرفتن ضمانت‌های اجرایی این ملاقات‌ها را محدود کرد.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر با چه کسی است؟

آیا می‌دانید پس از فوت هر یک از والدین، شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست؟ در ماده‌ی 117 قانون مدنی ذکر شده است که در صورت فوت هر یک از والدین، حق حضانت با والد زنده خواهد بود. براساس قانون اساسی، اگر مادر فوت کند حضانت فرزندان با پدر است. اگر پدر فوت کند، حق حضانت فرزندان به مادر داده می‌شود. در صورتی که هر دو والد فوت کنند، اولویت حضانت فرزندان با اجداد پدری خواهد بود حتی اگر پدر پیش از مرگ برای فرزند خود قیم انتخاب کرده باشد. البته در صورت ناتوانی آنها، این حق به افرادی که از نظر دادگاه واجد الشرایط هستند و می‌توانند سلامت جسمی، سلامت روحی و آینده‌ی فرزند را تامین کنند، واگذار خواهد شد.

قیم کیست؟

قیم اصطلاحا به فردی اطلاق می‌شود که می‌تواند سرپرستی فرد دیگری را به عهده بگیرد. در موقعیت‌های قانونی گوناگون، قیم می‌تواند معنی متفاوتی داشته باشد؛ اما همچنان با تعریفی که در سطر پیشین ارائه دادیم همخوانی دارد. در مباحث مربوط به حضانت فرزندان، قیم کسی است که سرپرستی آن فرزند را به عهده می‌گیرد و وی را از لحاظ مادی و معنوی حمایت می‌کند. قیم می‌تواند والدین فرزند باشد یا فرد دیگری که این مسئولیت را متقبل می‌شود. از جمله مهمترین ویژگی‌های یک قیم تمکن مالی کافی و برخورداری از سلامت جسمانی و روانی است. در غیر اینصورت، فرد شایستگی نگهداری از فرزند را ندارد.

مدارک لازم برای دادخواست حضانت

در پایان، پس پرداختن به این موضوع که شرایط گرفتن حضانت فرزند چیست، به معرفی مدارکی می‌پردازیم که برای صدور رای دادگاه خانواده به آنها نیاز پیدا خواهید کرد. این مدارک عبارتند از:
1.    اصل کارت ملی و شناسنامه‌ی والدین یا قیم.
2.    اصل کارت ملی(در صورت وجود) و شناسنامه‌ی فرزند.
3.    سند طلاق‌نامه.
4.    دریافت استعلام از اداره‌ی ثبت احوال.
5.    تحقیقات محلی و شهادت شهود.
6.    استعلام پزشکی قانونی و هر مدرک دیگری که می‌تواند در گرفتن حضانت فرزندان به شما کمک کند.
7.    درخواست استعلام از مراجع ذی ربط.
8.    درخواست جلب نظر کارشناس مبنی بر عدم صلاحیت والدِ دیگر در نگهداری از فرزند با توجه به مستندات موجود.
9.    مدارک مربوط به فوت هر یک از والدین(در صورت فوت).
10.    مدارک مربوط به فوت پدر بزرگ پدری و مادری(در صورت نیاز).
 

شرایط سلب حضانت از مادر

همانطور که قانون تا 7 سالگی حضانت فرزندان را به مادر می دهد، می تواند با دلایل منطقی، این حق را از او سلب نماید. اگر دادگاه تشخیص دهد که مادر صلاحیت لازم برای نگهداری از فرزندان را ندارد، حضانت فرزندان را از او می گیرد. همچنین، یکی دیگر از شرایط سلب حضانت از مادر، ازدواج مجدد وی است. البته در صورتی که پدر فوت کند، مادر با وجود ازدواج مجدد، باز هم می تواند سرپرست فرزندان خود باشد. اعتیاد، ابتلا به بیماری واگیردار، فساد اخلاقی و ابتلا به بیماری های روحی و روانی نیز از جمله مواردی است که در صورت اثبات، موجب سلب حضانت از مادر می شود.

همچنین اگر پدر ادعا کند که نحوه نگهداری و تربیت فرزندش صحیح نیست، یا سلامت جسمی و روحی او در خطر است، امکان سلب حضانت از مادر وجود دارد. گذشته از آن، مجبور کردن کودک به انجام اعمال ناشایست و غیر قانونی نیز، منجر به سلب حضانت وی و واگذاری حضانت به پدر می شود.

چگونه حضانت فرزند را از پدر بگیریم؟

ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزند را تا قبل از 7 سالگی، حق مسلم هر مادری می داند. بنابراین، مادران نباید تا این مدت نگران این مسئله باشند. پس از 7 سالگی نیز، در صورتی که پدر به دادگاه درخواستی مبنی بر حضانت فرزندان را دهد، دادگاه با تایید صلاحیت پدر، حضانت را به او واگذار می کند. البته اگر پس از مدتی روحیه کودک دچار آسیب شود، مادر می تواند درخواست حضانت دهد. گذشته از آن، با اثبات اعتیاد و جنون پدر و همچنین آزار جسمی و روحی کودک، مادر به راحتی می تواند حضانت فرزندش را پس بگیرد.

برای مشاوره با وکلای مجرب در این زمینه، با با مشاوره حقوقی تلفنی  موسسه حقوقی وکلای تلفنی در ارتباط باشید.

مدارک لازم برای دادخواست حضانت

 به غیر از دادخواست حضانت، مدارک دیگری از قبیل اصل و کپی شناسنامه والدین و سند ازدواج یا طلاق نیز الزامی است. در صورتیکه زوجین از هم طلاق نگرفته باشند نیز، می توانند نسبت به دادخواست حضانت فرزند خود اقدام نمایند. به عبارت دیگر، اگر پدر و مادر جدا از هم زندگی کنند نیز، کافی می باشد. اگر قرار است حضانت را به دلیل وجود مشکل از پدر یا مادر بگیرید، باید مدرکی دال بر عدم صلاحیت او نیز ارائه نمایید. بطور مثال، برگه آزمایش اعتیاد برای اثبات اعتیاد همسر، شهادت شاهدان، تحقیقات محلی و استعلام از پزشکی قانونی، مدارک معتبری خواهند بود. در صورتیکه عدم رفاه جسمی و روحی کودک، دلیل اصلی دادخواست حضانت باشد، نظر کارشناسی که مورد تایید قانون است، به عنوان مدرک به دادگاه ارائه می شود.

هزینه نگارش دادخواست حضانت

نگارش دادخواست، اولین قدم در طرح دعوای حقوقی در دادگاه است. موسسات حقوقی، با نگارش اصولی دادخواست، به موکلان خود در گرفتن حضانت فرزند کمک می کنند. برای آگاهی از هزینه نگارش دادخواست با موسسه حقوقی ما در ارتباط باشید. مشاوره حقوقی  موسسه ما، می تواند شما را در جریان ارائه دادخواست حضانت به دادگاه، راهنمایی کند.

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده حضانت

اگر می خواهید برای ارائه دادخواست حضانت اقدام کنید، باید به دادگاه خانواده محل اقامت خود مراجعه نمایید. اگر در این مسیر، از مشورت وکلا و مشاوران حقوقی استفاده کنید، راحت تر به نتیجه خواهید رسید. بعلاوه، در اختیار گرفتن وکیل برای درخواست حضانت، دارای مزیت هایی از قبیل صرفه جویی در زمان و هزینه های غیر ضروری می باشد.